KNJIŽEVNOST - O KNJIŽEVNOSTI I BALADI

O KNJIŽEVNOSTI I BALADI

Književnost je umjetnost u kojoj umjetnik-pisac svoja osjećanja, misli i poglede na život i ljude oko sebe iskazuje pomoću riječi.

Nauka o književnosti dijeli se u tri dijela: TEORIJU KNJŽEVNOSTI, KNJIŽEVNU KRITIKU I HISTORIJU/POVIJEST KNJIŽEVNOSTI.

Književnost može biti narodna, koja se prenosila usmeno sa koljena na koljeno, te se ne zna njen autor i pisana ili umjetnička književnost čiji je autor poznat.

Cjelokupna književnost se dijeli na tri knjževna roda: EPIKU, LIRIKU I DRAMATIKU.

Književni rodovi dijele se na epske, lirske i dramske književne vrste. U epske književne vrste spadaju epska poezija (epska pjesma i ep ili epopeja) i epska proza ( pripovijetke, romani, novele, crtice, bajke, basne, anegdote ). U lirske književne vrste spadaju različite vrste liskih pjesama ( ljubavne, socijalne, rodoljubive, ispovijedne, misaone, humoristične), dok u dramske književne vrste spadaju drame, komedije i tragedije.

Postoje i takozvane prelazne književne vrste, epsko-lirske, kao što su balade, poeme i romanse.

Balada je kraća epsko-lirska književna vrsta koja vodi porijeklo iz Engleske i Skandinavije. Balada ima elemente i epske i lirske kjiževne vrste, a vrlo često i dramske elemente. Epski elemnti balade su opširno i objektivno pričanje nekog događaja i to što su pisane u stihu koji se naziva epski deseterac. Lirski elementi balade su naglašena lirska osjećanja, a dramsko u baladi je to što ona počiva na nekom sukobu i što ima tragičan završetak. Naime, najčešća temetika balada jest neki tragičan događaj iz prošlosti ili legende. U počeku su se balade pjevale uz ples, kolo, uz pratnju nekog instrumenta na šta upućuje i sam naziv balade koji potiče od riječi balare  što znači plesati.

Balada je duboko ukorijenjene u bošnjačku  usmenu narodnu književnost. Rastanci, zabranjena ljubav, nasilna udaja ili ženidba, česti su motivi narodnih bošnjačkih balada, a tragična smrt glavnih junaka, kao posljedica njihovog sukoba sa pojedincom ili sredinom u kojoj žive, uobičajen je završetak. Najpoznatije bošnjačke narodne balade su „Hasanaginica“ i „Smrt Omera i Merime“.